Zakończył się ostatni etap prac związanych z przywróceniem naturalnej czystości wodom jeziora Gołdap w warmińsko-mazurskiem. Po raz drugi do jeziora zostało zaaplikowane 150 ton glinki bentonitowej. Celem jest poprawa parametrów wody. Prace rekultywacyjne samorząd Gołdapi powierzył spółce BIOPRO z Gdańska pod nadzorem profesora Tomasza Heese z Politechniki Koszalińskiej, autora planu ochrony i projektu rekultywacji jeziora Gołdap.
Sposób na czystą wodę w jeziorze
Preparat wyprodukowany z glinki bentonitowej i lantanu jest przeznaczony do blokowania w osadach dennych nadmiaru fosforu. Lantan znajdujący się w strukturach glinki bentonitowej tworzy warz z fosforem w środowisku naturalnym minerał o nazwie rabdofan. Minerał ten staje się częścią osadów jeziornych i jest pewnego rodzaju depozytem – nie podlega dalszym przekształceniom. Usuwając w ten sposób nadmiar fosforu z jeziora zmniejsza się wzrost szkodliwych glonów (np. sinic).
– To nie oznacza, że wody będą krystalicznie przejrzyste. Nadal będzie to tonacja brązowa wynikając z dostarczania z obszaru zlewni substancji humusowych, bo taki jest typ tego jeziora. Ale będą naturalne, bez zanieczyszczeń – po prostu czyste – mówi dr inż. Andrzej Staniszewski z BIOPRO Sp. z o.o.
Specjalnie skonstruowana barka ułatwia rozprowadzenie preparatu
Do prawidłowego wykonania zadania przygotowana została specjalna barka. Została ona zaopatrzona w biopreparat, który rozprowadzony jest na powierzchnię wody w postaci mieszaniny wody pobranej z jeziora i glinki bentonitowej modyfikowanej lantanem za pomocą specjalnej perforowanej lancy. Przygotowany preparat jest równomiernie rozprowadzony na całej powierzchni wody jeziora Gołdap i. Istotną rolę w tym przedsięwzięciu odgrywa GPS, monitorujący proces rozprowadzania mieszaniny na akwenie wodnym. Opadająca na dno jeziora glinka łączy się z fosforanami i azotanami tworząc jasną pokrywę zatrzymująca szkodliwe substancje przemiany materii.
– Technologia, choć mało znana w Polsce jest dla jeziora Gołdap optymalnym rozwiązaniem w procesie rekultywacji – mówi prof. dr hab. inż.Tomasz Heese. – Proces oczyszczania jeziora podzieliliśmy na dwa etapy aplikacji glinki do wody. Jesienią w toni wodnej w wyniku mieszania jest pewna ilość fosforu, która przy okazji opadania na dno preparatu jest już na tym pierwszym etapie eliminowana z obiegu. Kolejny raz wiosną zjawisko mamy podobne i dlatego optymalnie jest podzielić całą zaplanowaną pulę preparatu na dwie części – opowiada profesor.
Metoda całkowicie bezpieczna dla ludzi oraz fauny i flory jeziora
Opracowana przez australijskich i nowozelandzkich naukowców metoda sprawdziła się między innymi w Kanadzie i Niemczech. Analiza prowadzonych działań nie tylko potwierdza skuteczne i dynamiczne oczyszczanie zbiorników wodnych, ale co najważniejsze nie stanowi zagrożenia dla roślin i zwierząt żyjących w wodzie.
– Metoda, którą stosujemy jest bezpieczna dla ludzi. Wybrana technologia powinna trwale poprawić jakość wody oraz bioróżnorodność systemu. Pozytywny efekt oczyszczania jeziora utrzyma się, gdyż gmina podjęła ważne i strategiczne decyzje odnośnie uporządkowania gospodarki wodnej. To warunek sukcesu –mówi dr Staniszewski z BIOPRO Sp. z o.o. – Koordynujemy proces rekultywacji jeziora. Naszą rolą jest też nadzór technologiczny nad całą operacją –dodaje dr Staniszewski.
Ponad dekadę trwały przygotowania do rekultywacji
Samorządowcy ponad dziesięć lat zabiegali o dofinansowanie rekultywacji jeziora Gołdap ze środków zewnętrznych. Gminny budżet nie był w stanie udźwignąć kosztów związanych z przywróceniem wodzie jej naturalnego stanu. Gmina pozyskała jednak środki finansowe na przygotowanie dokumentacji technicznej.
– Kilka razy zabiegaliśmy o dofinansowanie z Unii Europejskiej. Wnioski, które składaliśmy przechodziły tylko pierwszy etap naboru. Niestety żaden z programów unijnych wówczas nie zakładał rekultywacji zbiorników wody, tylko ochronę zagrożonych gatunków zwierząt – mówił dziennikarzom Jacek Morzy, zastępca burmistrza Gołdapi w 2016 roku.
Samorządowcy jednak nie poddawali się. Uporządkowali gospodarkę wodno-ściekową w rejonie oraz zmodernizowali oczyszczalnię ścieków. Następnie w 2015 roku gmina złożyła aplikację w konkursie na dofinansowanie przedsięwzięcia z programu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie. Konkurs dotyczył przygotowania dokumentacji niezbędnej przy zabieganiu o środki na rekultywację jeziora. Samorząd otrzymał dofinansowanie na poziomie 12 tys. złotych, drugie tyle wyłożył z własnego budżetu i przeznaczył je na badania oraz opracowanie ich wyników.
W końcu gmina dostała zastrzyk finansowy z budżetu Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020. Umowa na dotację pokrywa 85 proc. wartości inwestycji. To oznacza, że Gołdap otrzymała około 3,5 mln złotych dofinansowania z Unii. Wartość całego projektu oszacowano na kwotę 4,2 mln złotych. Wkład własny gminy wynosi ok. 700 tys. złotych.
W październiku 2016 roku gmina Gołdap otrzymała zgodę marszałka województwa warmińsko-mazurskiego na wprowadzenie do wód jeziora substancji hamujących rozwój glonów.
Gołdap dumą województwa warmińsko-mazurskiego
Gołdap ma status uzdrowiska. To jedyne uzdrowisko w warmińsko-mazurskiem Jak wynika z danych jednostek ochrony środowiska, rejon ten został uznany za najczystszy w Polsce. Posiada najczystsze powietrze. Na obszarze o powierzchni użytkowej 3 tys. m kw. Powstał Zakład Przyrodniczy gwarantujący swobodny dostęp do zabiegów rehabilitacyjnych i sanatoryjnych. Gołdap posiada także liczne atrakcje turystyczne w pobliżu Mazurskich Tężni Solankowych. Region zyska jeszcze więcej w momencie przywrócenia krystalicznej wody w jeziorze Gołdap. Dzięki temu stanie się wyjątkowym, innowacyjnym uzdrowiskiem.
