Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków to jedno z najważniejszych zadań, które spoczywają na samorządach. Właściwa i efektywna eksploatacja systemów wod-kan oznaczają czystą i zdrową wodę w kranie, brak odorów, prawidłowe oczyszczanie ścieków i niską awaryjność systemu. Nie jest to proces ani prosty ani tani, a mniejsze samorządy mogą napotykać na wiele problemów. Jest jednak konieczny, by sprostać wymaganiom mieszkańców, coraz rzadziej akceptujących niską jakość usług komunalnych – zwraca uwagę spółka BIOPRO, organizator konferencji EKOGMINA.
Bez wiedzy ani rusz
Zanim uruchomiono ogromne środki unijne na inwestycje w sektorze wodno-ściekowym, eksploatacja systemów wod-kan nie nastręczała operatorom większych problemów. Woda była tania, mieszkania nie były opomiarowane pod kątem jej zużycia i nierzadko zdarzało się, że ścieki trafiały wprost do środowiska. Awarie były codziennością, rzeki i jeziora były zanieczyszczone, a sam sektor wodno-kanalizacyjny nie był traktowany w kategoriach biznesu. Dzisiaj długość sieci wodociągowych powiększyła się trzykrotnie, i to głównie na terenach wiejskich. To samo zjawisko dotyczy sieci kanalizacyjnych i nowych oczyszczalni ścieków. Na te elementy zwracał uwagę prof. dr hab. inż. Marian Kwietniewski z Politechniki Warszawskiej podczas pierwszej edycji konferencji EKOGMINA. Była ona poświęcona prawidłowości działania i zapobieganiu zagrożeniom systemu wodno-kanalizacyjnego. Przed nowymi wyzwaniami stanęły samorządy, zwłaszcza te mniejsze, nie posiadające ani wystarczającej liczby fachowców ani doświadczenia w eksploatacji złożonych systemów wod-kan, wybudowanych za środki unijne. Najważniejszym z wyzwań jest utrzymanie jak najwyższej jakości. Co się pod tym kryje? To ciągłość w dostawach wody, jakość zgodna z europejskimi normami, ochrona środowiska, ograniczanie kosztów i satysfakcja klienta.
– Dzisiaj zarządzanie systemami wod-kan w niczym nie przypomina tego, jak pracowało się w wodociągach 15-20 lat temu. Bez wiedzy o nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych, wdrożenia monitoringu sieci, narzędzi GIS, zdalnych odczytów wodomierzy nie da się optymalizować eksploatacji, a tym samym osiągać zadowalających efektów i satysfakcji klienta. Coraz większe znaczenie odgrywają dziś podmioty, oferujące konsulting i wiedzę na temat optymalizacji procesu utrzymania nowowybudowanych systemów i instalacji wodociągowo-kanalizacyjnych – mówi Andrzej Osiński, członek rady programowej konferencji EKOGMINA 2019.
Nowe wyzwania przed branżą wod-kan
Ustalona na trzy lata taryfa za wodę i ścieki stanowi jedyny przychód firm wodociągowych. Uwzględnia ona m.in. koszty eksploatacji. Jeśli jest ona niewłaściwa, koszty rosną, ale nie ma prostej możliwości podniesienia taryfy w trakcie jej obowiązywania. Jednocześnie kończą się środki unijne, a windykacja w mniejszych gminach często kuleje. To wszystko może zachwiać finansami nie tylko przedsiębiorstwa wodociągowego, ale też gminy, zmuszonej do uruchamiania dotacji – zwraca uwagę spółka BIOPRO.
Bolączką starszych systemów wodociągowych są straty wody, generujące wymierne straty. Tomasz Radziwanowski, dyrektor zarządzający Ecol-Unicon mówi, że straty te wynoszą średnio aż 15,2% w skali kraju. Dane te zaprezentował podczas konferencji EKOGMINA 2018. Straty wody są efektem niewystarczającego utrzymania technicznego sieci, kiedy dochodzi do niekontrolowanych i nieujawnianych wycieków. Opłaty za wodę nie pokrywają kosztów jej produkcji i koło się zamyka. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie tego zjawiska i następnie wdrożenie monitoringu parametrów hydraulicznych sieci. Jest to rozwiązanie kosztowne, ale opłacalne w dłuższej perspektywie.
Mniejsze gminy mogą korzystać z doświadczenia większych. Ogromne i niewspółmierne korzyści przynosi także dzielenie się wiedzą pomiędzy praktykami i zapoznanie się z opiniami naukowców. Taką niepowtarzalną okazję stwarza konferencja EKOGMINA. Podczas pierwszej odsłony tego wydarzenia uczestnicy zgodnie podkreślali, że jego wielkim walorem jest to, iż skupia ono zarówno samorządy, firmy eksploatujące, jak i firmy z sektora usług wod-kan, które współpracują z samorządami. Jej druga odsłona czyli EKOGMINA 2019 II Forum Praktyków będzie miała miejsce w dniach 5-6 czerwca br. w Jachrance koło Warszawy. W całości będzie poświęcona aspektom funkcjonowania wodociągów w małych i średnich gminach, a poruszane zagadnienia będą dotyczyć wszystkich zagadnień, związanych z usługami wod-kan – zarówno technicznych, jak i finansowych czy prawnych.
Wiedza kluczem do sukcesu
Konferencja EKOGMINA 2019 II Forum Praktyków to okazja, by poznać głosy zarówno praktyków, jak i ekspertów branży wodociągowej. Podczas ubiegłorocznej konferencji swoją drogę do wysokiej jakości wody w kranie zaprezentował Andrzej Kurkiewicz, dyrektor elbląskich wodociągów.
– Elbląg był jednym z pierwszych miast, który te pieniądze (z Funduszu Spójności – przyp. red.) przeznaczył na system zaopatrzenia w wodę. Aby uzyskać dobrą jakość wody u odbiorcy, nie tylko trzeba usunąć przyczyny jej złej jakości czyli niedostateczne uzdatnianie wody, ale usunąć też skutki podawania przez dziesięciolecia wody o niskich parametrach, czyli wyczyścić sieć – mówił w 2018 r. Kurkiewicz. W prezentacji zwrócił też uwagę na efekty programu inwestycyjnego, wdrożonego w latach 2002-2010, którego koszty wyniosły prawie 100 mln zł: – Wszyscy odbiorcy na terenie Elbląga otrzymują dziś wodę pitną w sposób wysoce niezawodny i o jakości spełniającej polskie i unijne wymagania. Poziom strat w elbląskim systemie zaopatrzenia w wodę pitną nie przekracza 15%.
– W małych gminach jest tak, że wiedza technologiczna często skupiona jest w jednej osobie – zwraca uwagę Tomasz Radziwanowski i dodaje: – Konieczne wydaje się budowanie zintegrowanych systemów zarządzania opartych o rzetelne dane inżynierskie, dopiero wówczas można mówić o tym, że mamy do czynienia z profesjonalną eksploatacją.
Na jeszcze inną ważną kwestię zwraca uwagę Andrzej Osiński: – Budowane są oczyszczalnie i stacje uzdatniania w małych i średnich miejscowościach i trzeba powiedzieć, że często problemem jest niedoświadczony operator, zbyt mała wiedza, a czasami też niedobór kadr, doświadczonych w działaniach eksploatacyjnych, które mogą zapewnić, że te instalacje będą odpowiednio działały przez wiele lat.
Tę opinię podzielają włodarze wielu gmin w Polsce. Po wybudowaniu i zakończeniu okresu gwarancji w nowych oczyszczalniach, często muszą oni borykać się z problemami technologicznymi. Skraca się żywotność instalacji, a ich remonty są niejednokrotnie bardzo kosztowne.
EKOGMINA 2019 – Forum Praktyków
Konferencja EKOGMINA 2019 II Forum Praktyków zbliża się wielkimi krokami – przypomina organizator. 5 czerwca br. odbędą się praktyczne warsztaty poświęcone optymalizacji kosztów eksploatacyjnych, a dzień później cztery tematyczne sesje plenarne. Swoją obecność potwierdzili już szefowie firm wodociągowych, przedstawiciele firm, oferujących nowoczesne rozwiązania dla branży wod-kan. Będą także specjaliści z Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie i z Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”. Wśród uczestników nie zabraknie również przedstawicieli firm doradczych i ekspertów inżynierii sanitarnej z najlepszych uczelni technicznych w kraju. Udział weźmie również przedstawiciel Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. honorowym partnerem konferencji są Wodociągi Mareckie, obchodzące jubileusz 20-lecia istnienia spółki.
EKOGMINA to forum branżowe umożliwiające wymianę wiedzy pomiędzy ekspertami i praktykami polskiego sektora wod-kan. Celem konferencji jest stworzenie skutecznej platformy wymiany doświadczeń w zakresie metod stosowanych w projektach wod-kan w polskich miastach i gminach. Konferencja kierowana jest przede wszystkim do przedstawicieli samorządów małych i średnich gmin, przedsiębiorstw komunalnych oraz wykonawców i przedsiębiorców branży sanitarnej.
Konferencja, która odbędzie się w dniach 5-6 czerwca br. w Hotelu Warszawianka w Jachrance, została objęta honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego.
